Heaggadieđuid gieđahallan Melas oadjo- ja ovdoáššiin

Beaiváduvvon 2.12.2021

EU:a diehtosuodjeásahus eaktuda, ahte oaččut dieđu das, man láhkai du heaggadieđut gieđahallojit Eanadoallofitnodatolbmuid ealáhatlágádus Melas.

Dán diehtosuodjealmmuhusas muitaluvvo, man láhkai du heaggadieđut gieđahallojit Melas čuovvovaš oadjo- ja ovdoáššiid oktavuođas:

MYEL- oadjoáššit
MYEL- ealáhatáššit
MATA- oadjoáššit
MATA- vahátáššit
MATA- bearašealáhat
Mela- buohcanbeaiveruhta
Joavkoheaggaoadju.

Man dárkkuhusas ja mainna vuođustusain du heaggadieđut gieđahallojit Melas?

Du heaggadieđut dárbbašuvvojit MYEL- ja MATA-oadjoáššát dahje daidda laktáseaddji Mela dikšun ovdoášši čoavdimis. Mela gieđahallá heaggadieđuidat lágas ásahuvvon geatnegasvuođa čuovvuma dihtii.

Dieđuid attekeahttá guođđima vejolaš čuovvumušat

Juos Mela ii oaččo bivdojuvvon dieđuid MYEL- ja MATA-oadjoáššis ja áššát dan sivas čovdojuvvo váilevaš dieđuid vuođul, dat sáhttá váikkuhit oadjo- ja ovdodorvosat.

Juos Mela ii oaččo áššis, mii lea gažaldagas, bivdojuvvon dieđuid, dat ii maiddái sáhte

nannet dutnje eaktodáhtolaš MATA-oaju, man leat vejolaččat ohcan
čoavdit du vuoigatvuođa buhtadussii iige máksin láhkai boahtti buhtadusaid meari MATA-vahátáššis
čoavdit du vuoigatvuođa bearašealáhahkii iige máksin láhkai boahtti ealáhaga meari MATA-bearašealáhatáššis
čoavdit du vuoigatvuođa MYEL-ealáhahkii
čielggadit du vuoigatvuođa beaiveruhtii dahje beaiveruđa mearrái Mela-buohcanbeaiveruhtaáššis
čielggadit du vuoigatvuođa joavkoheaggaoadjobuhtadussii dahje buhtadusa meari joavkoheaggaoadjobuhtadusáššis.

Dieđut geavahuvvojit maiddái eará lobálaš geavahandárkkuhusaide

Juos leat MYEL- oadjogeatnegas, MYEL-oadjoáššis du addin dieđut geavahuvvojit maiddái MATA-bargobárte- ja ámmátdávdaoaju sihke joavkoheaggaoaju nannema várás, seammá háve, go don MYEL-oadjuduvvot.

MATA-vahátalmmuhusain čoggojuvvon dieđut geavahuvvojit maiddái Mela-buohcanbeaiveruhtaáššát gieđahallamii.

Oadjo- dahje ovdoášši čoavdima várás čoggojuvvon dieđut geavahuvvojit maiddái statistihkain ja dutkamušas.

Mela sáhttá ovttaskas dáhpáhusain geavahit Mela gieđahallan oadjo- dahje ovdoášši gieđahallamis ožžon dieđuid maiddái eará oadjo- dahje ovdoáššis, man Mela gieđahallá, juos dieđut váikkuhit čovdosii, mii dahkko nuppi áššis, ja juos daid galgá lága mielde váldit vuhtii guoskevaš áššis.

Mela fállan bargonákcabálvalusat leat oassi MYEL-oajus. Mela sáhttá geavahit du šleađgapoastačujuhusa, mii lea áššehasregistaris, bargonákcabálvalusain dieđiheapmái, vuoi sáhttit informeret bálvalusaid birra viidát ja rivttes áigásaččat. Bargonákcabálvalusat leat ee Buresveadjinbeaivvit, Buresveadjima ABC-skuvlemat, veardásašjoavkkut ja webinárat. Juos it hálit dieđáhusaid, sáhtát almmuhit das vástidemiin du ožžon postii dahje sáddemiin suddjejuvvon šleađgapoastta Mela neahttasiidduid bokte čujuhussii tyhy(at)mela.fi.

Mela vuoigatvuohta skáhppot, luohpadit ja sirdit du heaggadieđuid

Melas lea vuoigatvuohta, mii vuođđuduvvá láhkii, skáhppot ja luohpadit áššát čoavdimis vealtameahttun dieđuid.

Juos dieđuid skáhppon dahje luohpadeapmi ii vuođđuduva láhkii, dus bivdo miehtan, man sáhtát háliidettiin maŋŋá šluhttet dehe geassit eret.

Mela sáhttá du ášši gieđahaladettiin leat oktavuođas earret eará sierra virgeoapmahaččaide sihke ealáhat- ja oadjolágádusaide. Veahkkeruhtaoažžu oadjoáššis Mela sáhttá leat oktavuođas maiddái veahkkeruđa mieđiheaddjái, MATA-áššiin sierra dikšunlágádusaide ja joavkoheaggaoadjoáššiin ovdamearkan Bárteoadjoguovddážii, Stáhtakantuvrii ja Kevai.

Du dieđuid sáhttá dárbbu mielde sirdit EU:a diehtosuodjeásahusa ja stáhtaid gaskasaš sosiáladorvosoahpamušaid vuođul EU- ja ETA-riikkaide, Šveicai sihke EU:a olggobeallái. EU:a kommišuvnna oktiivástidanmearrádusa vuođul heaggadieđuidat lea vejolaš sirdit ETA-guovllus Stuorra Británniai. Dárkilut dieđuid heaggadieđuidat skáhppomis, luohpadeamis ja sirdimis sihke oassebeliin, geat Mela beales gieđahallet heaggadieđuid, oaččut Mela internetsiidduin.

Heaggadieđuid sirdima EU:a ja ETA:a olggobeallái sáhttá bargat nu ahte geavaha kommišuvnna dohkkehan standárdasoahpamušdadjosiid: tietosuoja.fi/komission-hyvaksymat-vakiolausekkeet

Dus lea vuoigatvuohta dárkkistit dieđuid

Dus lea vuoigatvuohta háliidettiinat oažžut diehtit, mat dieđut dus leat vurkejuvvon Mela registariidda. Sáhtát oažžut kopiija iežat heaggadieđuin.

Sáhtát bivdit eahpedárkkes ja boastto heaggadieđuid njulgema. Sáhtát maiddái dievasmahttit váilevaš heaggadieđuidat, juos das lea heaggadieđuid gieđahallama dárkkuhusa dáfus mearkkašupmi. Heaggadieđuid guoski bivdaga dahkan ja vástádusa oažžun leat dábálaččat nuvttá. Juos Mela ii du bivdaga vuođul ollašuhte heaggadieđuidat guoski doaibmabijuid, oaččut almmuhusa áššis maŋimustá mánotbaji siste. Juos du bivdaga ii sáhte ollašuhttit, Mela muitala siva.

Diehtosuodjeásahusa mielde registrerejuvvon vuoigatvuođat, maid it sáhte geavahit

Go oadjo- ja ovdoášši gieđahallan vuođđuduvvá láhkii, it sáhte vuostálastit heaggadieđuidat gieđahallama, itge bivdit heaggadieđuidat, mat dárbbašuvvojit gieđahallamis, eret váldima dahje daid sirdima Mela olggobeale vuogádahkii.

Dus ii maiddái leat vuoigatvuohta dasa, ahte Mela lágas ásahuvvon barggu divššodettiin ráddješii heaggadieđuidat gieđahallama, vaikke šiittášit heaggadieđuidat doallevašvuođa, juos du gáibádus gieđahallama ráddjemis lea čielgasit ákkaheapme.

Váidalančujuhus

Juos leat duhtameahttun Mela čovdosii heaggadieđuidat guoski áššis dahje juos geahčat, ahte Mela ii čuovo EU:a diehtosuodjeásahusa du guoski heaggadieđuid gieđahallamis, dus lea vuoigatvuohta váidalit áššis diehtosuodjeáittardeaddjái.

Heaggadieđuidat seailluheapmi

Dieđut, mat dárbbašuvvojit du ášši gieđahallamis, seailluhuvvojit lágas, ásahusas dahje EU:a diehtosuodjeásahusas meroštallon áiggi.

Seailluhanáiggit leat:

MYEL- ja MATA-oadjoáššiin uhcimustá čuohte jagi. MYEL-oaju guoski dieđut seailluhuvvojit MATA-láhkaásaheami seailluhanáiggiid čuovvumiin, go MYEL- ja MATA-oadjodieđut ráhkadit oppalašvuođa.
MATA-vahátáššis ja MATA-bearašealáhatáššis uhcimustá čuohte jagi.
MYEL-ealáhat (eará go bearašealáhat) ja – veajuiduhttináššis eallin orrunáigge sihke vihtta kaleandarjagi dan maŋŋá.
MYEL-bearašealáhatáššis ealáhaga máksináigi ja vihtta kaleandarjagi dan maŋŋá.
MYEL:a mieldásaš oadjomávssuid bearranáššiin MATA-láhkaásaheami seailluhanáiggiid čuovvumiin uhcimustá logi jagi.
Váidalanáššis uhcimustá vihttalogi jagi, juos ii eará vuođustusain dan galgga seailluhit guhkit áigge.
MATA-oadjoáššis, mii guoská oadjomávssu mearrašuvvama vuođustusaid, oadjomávssu bearrama, buhtadusa máksingildosa ja oadjolágádusa máhccevašvuođavuoigatvuođa, uhcimustá logi jagi.
Mela-buohcanbeaiveruhtaáššis ja joavkoheaggaoadjoáššis uhcimustá guhtta jagi.

Automáhtalaš gieđahallan Mela-buohcanbeaiveruhtaáššiin

Automáhtalaš gieđahallamis ášši lea vejolaš čoavdit nu, ahte mearrádus addojuvvo automáhtalaččat sierra diehtogálduin čoggojuvvon dieđuid vuođul. Mela geavaha automáhtalaš mearrádusbargama, go gieđahallá Mela-buohcanbeaiveruhtaohcamušaid. Melas lea vuoigatvuohta, mii vuođđuduvvá láhkii, bargat automáhtalaš mearrádusaid dáid áššiin.

Automáhtalaš mearrádusat addojuvvojit, go ohcamuša gieđahallan vuođđuduvvá dieđuide, maid riektatvuohta lea dárkkistuvvon ja main beaiveruđa mieđiheami eavttut leat oktageardánat ja dihto málle mieldásaččat. Mela addá automáhtalaš mearrádusa, go buohcanbeaiveruhtaohcamuš lea doaimmahuvvon Kelai, mii lea juo dutkan buohcanbeaiveruhtavuoigatvuođa vuođustusa.

Dáhpáhusain, main beaiveruđa mieđiheapmi ja dan meari rehkenastin eaktudit Mela vihkkedallama, Mela bargi gieđahallá ášši. Dus lea háliidettiin vuoigatvuohta bivdit, ahte du oažžun automáhtalaš mearrádus dárkkistuvvo Melas ja dus lea vuoigatvuohta váidalit addojuvvon mearrádusas.